• Auteur: Orhan Pamuk
• Uitgeverij: De Bezige Bij (Standaard Uitgeverij)
• Jaar uitgave: 2022
• Originele titel (uit het Turks vertaald): Veba Geceleri
• Vertaling: Hanneke van der Heijden
• Aantal pagina’s: 764
• Coverontwerp: Barbara en Orhan Pamuk
• ISBN: 978-9403107219

https://www.debezigebij.nl/boek/de-nachten-van-de-pest/

Review:

Minger is een (fictief) eiland op de grens van Europa en Azië, onder Grieks en Ottomaans (Turks) bewind. Een beetje vergelijkbaar met Cyprus. We zijn in het jaar 1901…

Het boek wordt verteld vanuit het standpunt van een afstammeling van iemand die de gebeurtenissen van dichtbij meemaakte en zij schrijft dit verhaal neer, zich baserend op teksten, brieven en dagboeken die zijn achtergebleven, en vertelt hierbij een nooit gebeurde maar herkenbare, én op historische elementen gebaseerde, geschiedenis… Het “sterke” Westen tegenover ‘Zieke Man’ Turkije aka het Osmaanse (Ottomaanse) Rijk!

Op het eiland heerst grote bezorgdheid want er zijn gevallen van pest opgedoken. Om hier zeker van te zijn, wordt een arts gestuurd door sultan Abdülhamit II, namelijk Bonkowski Pasha (pasja). Deze waart rond op het eiland tussen de bevolking en constateert dat er inderdaad een epidemie heerst. Maar voor hij verdere onderzoekingen kan uitvoeren, wordt dokter Bonkowski vermoord.

Als dit aan de oren komt van de sultan stuurt deze zijn nichtje en diens echtgenoot, Dr. Nuri aan wie Pakize werd uitgehuwelijkt om uit ballingschap te mogen komen, naar het eiland op de moord op te lossen!

En dan begint een lijdensweg voor de inwoners van het eiland, dat onder leiding staat van gouverneur Sami pasja. Quarantaineregels worden opgelegd maar niet iedereen volgt deze goed op. Moslims en Christenen beschuldigen elkaar van de uitbraak van pest op het eiland. Dievenbendes vallen dorpen aan, plunderen huizen leeg en de bevolking staat machteloos tegenover een isolatie door de sultan, die in samenspraak met de Fransen en Britten, het eiland van de buitenwereld afsluit. Geen boot komt er meer in of uit!

Het eiland komt in de greep van angst voor deze pestepidemie en ofwel verschuilen de mensen zich in hun huizen ofwel proberen zij het eiland te ontvluchten (voor het cordon via de laatste schepen die landden aan het eiland en weer vertrokken, na het cordon van de Westerse Staten clandestien)

Dit alles leidt tot een revolutie en een aanslag die een afscheuring zal betekenen van Minger en de rest van het Ottomaanse Rijk, de onafhankelijkheid van een Mingerse staat is een feit!

Intussen moet dokter ‘Schoonzoon’ Nuri de moord trachten op te lossen, iets wat hij volgens de ‘Sherlock Holmes’ methode probeert te doen, en intussen wordt hij meegesleurd in de strijd tussen Christenen en Moslims én moet hij de quarantaine doen handhaven.

Ik naast het feit dat het een gigantisch lijvig boek is van bijna 800 bladzijden (op moment van schrijven heb ik het nog steeds niet volledig uitgelezen) is het een boek waar je je tijd moet voor nemen. Het is in heel mooie zinnen geschreven, soms ietwat zwaar geformuleerde zinnen wel, maar er wordt ook heel veel herhaling toegepast in het verhaal. Dit gecombineerd met de vele personages waarvan de namen niet altijd makkelijk uit te spreken (als niet-Turk waarschijnlijk) gebeurt er ook zodanig veel dat dit geen boek is dat je op 1-2-3 uitleest… (of ligt dat aan mij alleen?)

Dit gezegd zijnde… het toont wel een heel mooi beeld dat het enerzijds een verhaal van alle tijden is (epidemie uitbraak, quarantaine en de tegenstand al dan niet door fake berichtgeving en de eeuwige strijd tussen godsdiensten waarbij elke cultuur zijn eigen regels handhaaft) wat het dan ook weer een van de interessantse boeken maakt van deze tijd.

Ik weet dat ik zowel met de review als met de omschrijving van de inhoud van dit boek redelijk kort door de bocht ben gegaan… maar dit boek valt niet zo heel makkelijk te omschrijven. Het is een gigantisch literair werk van een van ‘s hedendaagse grootste schrijvers en nobelprijswinnaar voor de literatuur. En naar ik lees en hoor, dit is mijn eerste Pamuk boek dat ik lees, is dit nog niet zijn allerbeste werk…

En als ik heel eerlijk mag zijn, wat mij betreft had het zeker een stukje minder dik mogen zijn en had er hier en daar wel een passage geknipt of ingekort mogen worden want herhaling is goed ter herinnering van wat er gebeurt in het verhaal, het kan op de duur wel redelijk saai worden. En dit boek balanceert wel een beetje op die grens… Maar laat dit je niet weerhouden op dit boek ter hand te nemen en om te lezen dat, hoewel dit een epidemie in 1901 beschrijft, de mens op dat vlak nu ook zoveel weer niet is geëvolueerd… of heeft Orhan zich dan toch laten leiden door de recentste pandemie om dit te schrijven? Wie weet!

Enkele kleine noten nog: hoe herkenbaar is het hoe een epidemie mensen in angst doet leven, maar tegelijk anderen ook weer opportunistisch worden in dergelijke situatie…

En bij het lezen van dit boek is het zeker ook wennen aan de benamingen zoals pasja, effendi… maar wat een mooie cultuur en hoe leuk dat er zoveel verschillen zijn tussen de verschillende culturen…