• Auteur: Gabrielle Zevin
• Uitgeverij: Nieuw Amsterdam
• Jaar uitgave: 2023
• Originele titel: Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow (2022)
• Vertaling: Gerda Baardman
• Aantal pagina’s: 415
• Coverontwerp: John Gall
• ISBN: 978-9046829202

Review:

Toen ik dit boek zag verschijnen (eerst in de Engelse versie) was ik instant verliefd op deze cover en dan wist ik nog niet eens waarover het boek ging. Ik was dan ook verheugd dat de Nederlandse vertaling dezelfde cover aanhield.

Dit boek beschrijven is niet zo heel eenvoudig, want er gebeurt zoveel in die ruim 400 bladzijden.

We leren drie jongeren kennen die een vriendschap beginnen die verschillende decennia overspant, maar een vriendschap met ups en downs. Laten we beginnen met de drie vrienden voor te stellen:

Eerst is er Sadie, een Joods meisje wiens zusje heel ziek is en in het ziekenhuis ligt. Tijdens haar verblijf daar leert Sadie een jongen kent die ook moet verblijven in het ziekenhuis na een ongeval. Zo leert ze Sam Masur kennen, die even gek is op gamen als zij is. Er ontstaat een vriendschap, die ze ook aanwendt om punten te scoren voor haar Bat Mitswa. Sam denkt dat ze het voor de punten doet en dat haar vriendschap niet gemeend is. Het contact verwatert…

Jaren later studeert Sadie aan de universiteit van Cambridge en hoort haar naam roepen. Sam heeft haar na al die jaren gespot en herkend. Dit is het begin van de hernieuwing van hun vriendschapsrelatie en ze beginnen games te ontwikkelen, samen met de roommate van Sam, Marx. Sadie heeft op dit moment een (toxische) relatie met Dov, haar instructeur op de universiteit.

Sam ligt als jonge kerel in het ziekenhuis, na het ongeval waarbij zijn moeder om het leven komt. Anna Lee was verhuisd van New York naar Los Angeles nadat ze een vrouw voor de neus van haar en haar zoon te pletter zag storten. Zijn vriendschap met Marx en Sadie zijn het enige die hem na dit ongeval, waar hij letsels aan zijn been aan overhield, op latere leeftijd op de been houden. En games, het spelen en ontwikkelen ervan.

Marx is beste vriend en roommate van Sam. Hij weet dat Sam het vaak moeilijk heeft door zijn beenletsel en hij springt dan ook vaak in de bres voor hem. Als Sadie en Sam samen games beginnen te ontwikkelen wordt Marx hun producer. De connectie tussen Sadie en Marx is in het begin een beetje stug maar naarmate ze langer samenwerken groeien ze dichter naar elkaar toe.

Deze drie protagonisten hun leven volgen we gedurende drie decennia in dit boek. Van het ontwikkelen van games, de pijnen die Sam lijdt en de amputatie van zijn been, de liefdesperikelen van Sadie en Dov, hun verhuis terug naar L.A., Marx relatie met Zoe, de ruzies die ontstaan, het succes en het falen van games en dan een gebeurtenis die alles voor iedereen op zijn kop zet.

Dit boek is een hype momenteel en ik ben compleet mee. Het is goed geschreven, het verveelt niet (alhoewel er in het midden even een stukje inzit dat de snelheid wat doet inzakken) en zit vol verwijzingen naar bestaande (en fictieve) games. Dit is dan ook voornamelijk (maar niet uitsluitend) een boek voor gamers. Ikzelf hou ook wel van een goed ‘adventure game’ zoals een Tomb Raider, Uncharted of Assassin’s Creed (dat zie je op de foto ook)! Ik kan me wel voorstellen dat een aantal lezers de vele technische lingo over gamen en gaming hierin niet altijd even hard zullen appreciëren maar laat het de pret niet bederven… het is een liefdesverhaal maar vooral een verhaal over vriendschappen die verbonden zijn door eenzelfde passie, die het leven van deze drie heel hard beïnvloedt en vooral hun levensloop bepaalt.

En zoals in ieder leven loopt niet altijd alles vlekkeloos of op rolletjes. Een leven zit vol uitdagingen en die veranderen naarmate je ouder wordt. En dat heeft Gabrielle Zevin in dit boek heel mooi naar voren gebracht. Je merkt ook haar persoonlijke voorliefde voor games!!

En om alles af te ronden: de titel ‘Morgen en Morgen en Morgen’ komt uit MacBeth van William Shakespeare (ik heb de Engelse quote onderaan deze review gepost)… wie het boek leest zal uiteindelijk de link snappen…

Nog één dingetje: Sams amputatie leidt tot fantoompijnen (het boek had trouwens ook Fantoompijn kunnen noemen) en dat is een thema dat ook verder in het verhaal terugkomt… (fantoom)pijn na verlies en het verwerken ervan… daar is niemand klaar voor! Niemand!

Tomorrow, and tomorrow, and tomorrow,

Creeps in this petty pace from day to day,

To the last syllable of recorded time;

And all our yesterdays have lighted fools

The way to dusty death. Out, out, brief candle!

Life’s but a walking shadow, a poor player,

That struts and frets his hour upon the stage,

And then is heard no more. It is a tale

Told by an idiot, full of sound and fury,

Signifying nothing.

MacBeth – W. Shakespeare