• Auteur: Felix Timmermans
• Voorwoord: Bart van Loo
• Illustraties: Koen Broucke (omslagontwerp)
• Uitgeverij: Davidsfonds literatuur (Standaard Uitgeverij)
• Jaar uitgave: 2022 (nieuwe editie) – 1935 (eerste druk)
• Aantal pagina’s: 191
• ISBN: 978-9022338858
• Mijn rating: 5/5

Synopsis:

In 1935 publiceerde Felix Timmermans de roman ‘Boerenpsalm’, die geldt als een van zijn beste boeken. In tien hoofdstukken vertelt hij het verhaal van Boer Wortel, een boer die leeft in harmonie met de seizoenen, of toch probeert dat te doen. De roman brengt op bijna mythische wijze het boerenleven in beeld, waarbij de relatie tussen de boer en het veld centraal staat. Voor Wortel is de natuur ‘de spiegel van de ziel’. Zijn leven is mooi, maar ook hard. De boer is heer en meester van het land, en tegelijk is hij er de slaaf van.

Boerenpsalm is misschien wel de mooiste ode aan het landelijke leven die ooit in het Nederlands werd geschreven, en daarmee een nog altijd brandend actueel boek.

https://www.standaarduitgeverij.be/boek/boerenpsalm-9789022338858/

Review:

Een roman over een boer en het noeste, harde werk op het land en de boerderij, wat kan men daarvan verwachten?

Dat was zo mijn eerste gedachte toen ik het boek in handen kreeg. Ik had er natuurlijk al over gehoord, mede dankzij de verfilming van 1989, maar ook omdat dit boek Belgische patrimonium is. Nergens anders wordt het boerenleven zo beleefd als op de Vlaamse akkers en in een oude hofstede. Boer Wortel vertegenwoordigt dan ook elke boer die op die akkers ploegt, zaait, oogst, bemest, zweet en afziet. Zijn naam, Wortel, toont ook al aan hoe verankerd hij is met dat veld, zijn grond. Zijn leven draait volgens het weer en seizoen. In de brandende zon of in de gietende regen, de boer zal en moet werken!

Daarnaast leeft hij voor zijn vrouw en kinderen, die het ook niet allemaal makkelijk hebben. Kinderen sterven vaak vroeg en overwacht en als ze tot vol wassendom komen, lijken ze niet altijd hun ouders te appreciëren en gaan hun eigen weg. Ziekte zorgt voor een cyclus, die ook symbool staat voor de natuur, waarbij leven en dood dichtbij elkaar staan.

En de boer dankt zijn mooie boerenleven ook aan zijn godsvruchtig. Meneer pastoor regeerde nog over zijn dorp en zijn dorpelingen. De boer ging te biecht als hij iets mispeuterd had, al was het maar een vloek uiten, want stel dat hij in onmin zou leven met God, wat zou deze hem niet allemaal aandoen? Maar tegelijk heerst er een groot bijgeloof. Als een vrouw ik het zwart gekleed haar hand legt op hun eerste kind, dat kort daarna ziek wordt, zal het bijgeloof overwinnen.

Ook al werd dit boek in 1935 gepubliceerd voor de eerste keer, het is nog zo herkenbaar, zo levendig, zo actueel. De methodes zijn veranderd, het religieuze aspect zal wel grotendeels zijn weggevallen en er zal meer machinaal gewerkt worden, toch is een boer een boer, diegene die dichter bij de natuur staat dan de stadsmens of dorpeling. Zwoegen en zweten voor een bord eten op tafel te krijgen (onmiddellijk krijg ik een beeld van Van Gogh’s De Aardappeleters in mijn hoofd)!

Deze nieuwe uitgave, uitgegeven bij het Davidsfonds Literatuur (Standaard Uitgeverij), werd geïllustreerd met prachtige tekeningen, schilderijen, van Koen Broucke. Het voorwoord werd verzorgd door de innemende Bart Van Loo (een woordkunstenaar) en het nawoord is van Felix Timmerman kenner, wijlen, Gaston Durnez.

Dit is een boek dat echt niet mag ontbreken in elke Vlaamse (Belgische) en zelfs Nederlandse bibliotheek en huiskamer, meer nog dan Het Verdriet van België of De Witte (van Zichem)!

P.s. het leuke ook aan dit boek is dat, hoewel het zich situeert in de Kempen, het evengoed in Oost- of West-Vlaanderen of over een Nederlandse streek kan gaan, waardoor het zelfs in enig welk dialect gelezen kan worden… (ik stelde me dan een West-Vlaams boertje voor dat zijn relaas vertelde)