• Auteur: Marc Klifman
• Uitgeverij: Uitgeverij Lannoo
• Jaar uitgave: 2025
• Pagina’s: 258
• Coverdesign: Leen Depooter
• ISBN: 978-9401415064

https://www.lannoo.be/nl/op-een-dag-het-te-laat

Review:

Van stalking tot femicide

Dit boek is het meest beklijvende boek dat ik in 2025 zal gelezen hebben. Het boek zal nog lang nazinderen en bij elk nieuwsbericht waarin wordt gesproken over stalking of een familiedrama of femicide zal ik hieraan moeten denken, automatisch. Dit boek is niet alleen maatschappelijk heel relevant maar toont ineens ook aan hoeveel er schuilt achter de ramen en deuren van huizen waarvan buren, vrienden en familie niet altijd op de hoogte is. Marc Klifman die de getuigenissen hierin verzamelde is één van de stemmen van de podcast ‘Stemmen van Assisen’ (waar ik tot voorheen nog niet had gehoord, moet ik tot scha en schande toegeven, maar vandaar dat ik dan ook ‘blij’ (klinkt raar in deze context) ben dat er een boek verscheen rond dit thema. Dit true crime boek bijt in je vast en laat niet los, zoveel is zeker!

Wat begint als een liefdevolle relatie waarbij (in dit boek gaat het enkel over vrouwen die slachtoffer zijn geworden van een dominante, narcistische stalker) de man zich opwerpt als de grote beschermer én de liefdevolle echtgenoot. Maar al snel wordt voor de vrouwen duidelijk dat er een donkere kant schuilt achter hun partner én dat ontsnappen uit die klauwen geen evidentie is. Hulp zoeken is geen makkelijk proces. Eerst en vooral moet de stap al gezet kunnen / durven worden maar eens die is gezet moet er ook actie worden ondernomen en daar ontbreekt het dan ook te vaak aan. Politie kan wettelijk niks doen, vaak weet de man zich opnieuw in het leven te wurmen met de belofte het niet meer te doen (om het dan enkel nog erger te maken nadien) en zo komt de vrouw in een vicieuze cirkel terecht. Vaak hebben deze mannen al een verleden waarin ze hetzelfde gedrag hebben vertoond maar ook dat is niet algemeen geweten. En als de omstandigheden verkeerd zitten, eindigt het in drama en zoals in de meeste verhalen in dit boek, in moord, femicide!

Van alle getuigenissen in dit boek is één vrouw die de aanslag op haar leven overleeft. Al de andere vrouwen (en vaak ook nog andere familieleden) overleven het echter niet en worden vaak veel te gruwelijk vermoord. Bij enkele van deze zaken werd ik letterlijk misselijk bij het idee alleen al. Een andere zaak is die van ex-burgemeester van Aalst, Ilse Uyttersprot die veel meer aandacht kreeg in de pers dan de meeste zaken wat betreft stalkergedrag en femicide, net omdat het ging over een heel prominent en bekend gezicht, die jammer genoeg de verkeerde man op de verkeerde moment tegenkwam.

Marc spreekt niet enkel met familieleden die achter zijn gebleven maar ook met experts in allerlei vakgebieden. Zo is er een stalking expert, de hulpverlening, de politie en het parket maar ook een Nederlandse psycholoog die de daders behandelt en een Britse psycholoog die aantoont hoe het men in het buitenland (kleine noot: dit geldt enkel voor Groot-Brittannië en Australië momenteel) de verschillende diensten linkt aan elkaar (politie, psychologen…) om samen te werken om dit soort moorden zoveel mogelijk te vermijden. Ook komt een Nederlandse man aan bod die getuigt hoe hij vroeger stalker was en zijn leven wist om te keren en nu zelf hulp biedt waar nodig door een zelfhulpgroep (of beter gezegd praatgroepen) op te richten voor daders van stalking.

Dit allemaal komt aan bod maar de hoofdmoot van het boek is jammer genoeg het verhaal van die vrouwen die het niet hebben overleefd en werden vermoord door de man waarvan ze dachten of hoopten dat hij hen graag zag tot werd ingezien dat dit onmogelijk was. Bezitterig gedrag, geweld gebruiken en het isoleren van de vrouwen van de buitenwereld zijn maar enkele van de tactieken toegepast om hen te terroriseren.

Zoals gezegd is dit boek heel maatschappelijk relevant. Elke politicus zou dit boek moeten te lezen krijgen en als dat nog niet genoeg is zou een overzicht van het aantal meldingen van stalking toch ook al een serieuze bel moeten doen rinkelen dat actie ondernemen veel hoger op de agenda zou moeten komen. Want hoeveel leed en pijn kan bespaard worden door de aanpak te veranderen? (En de excuses van te weinig middelen en te weinig mensen, daar heb ik persoonlijk én zeker de betrokkenen geen boodschap aan!)

Dit is geen boek om blij van te worden. Maar het is er wel één waarvan ik ‘blij’ ben dat ik het las. En nu even tijd vrijmaken ook om de podcast te gaan ontdekken?

Marc Klifman is misdaadjournalist bij Het Nieuwsblad en dus één van de makers van de podcast ‘Stemmen voor Assisen’.