• Auteur: Joseph Roth
• Uitgeverij: Uitgeverij Van Oorschot
• Jaar uitgave: 2025
• Pagina’s: 95
• Artwork: Koen Broucke
• Originele titel: Erdbeeren
• Vertaling: Els Snick
• ISBN: 978-902851380

https://www.vanoorschot.nl/oorshop/aardbeien/

Review:

Wat kon er nog gebeurd zijn?

De Joodse schrijver Joseph Roth begon aan Aardbeien (Erdbeeren) te schrijven na zijn succes met Radetzky Mars (Radetzkymarsch) maar liet het manuscript onafgewerkt liggen. En toen moest hij vluchten voor de Duitse bezetting. Zo belandde hijzelf in Parijs en Amsterdam. Maar het manuscript bleef achter in het archief van Uitgeverij Kiepenheuer, waar de Gestapo in 1933 binnenviel en alle gevonden materiaal van Joodse afkomst verbrandde. Als door een mirakel werden echter een aantal papieren, waaronder dit beginnende verhaal, gered en weggestopt. Pas in de jaren zeventig van de vorige week werden deze teruggevonden.

In ‘Aardbeien’ brengt Roth zijn alter ego naar voren, Naphtali Kroj, die zichzelf een oplichter noemt en verklaart waarom. Na twaalf stielen en dertien ongelukken (vooral na de dood van zijn vader door dronken van zijn slee te vallen en dood te vriezen) belandt Naphtali, in een Gallisch dorpje -in het huidige grensgebied tussen Polen en Oekraïne- via een barbier, een kleermaker, glazenmaker uiteindelijk bij een doodgraver waar hij allerlei jobs uitvoert. Eens bij de doodgraver besluiten ze de touwen van de stroppen van zelfmoordenaars in stukken te snijden en te verkopen. Een lucratief handeltje ontstaat…

Hoe kort en onafgewerkt dit boekje ook moge zijn… de virtuositeit van taal en beeld in dit boek plus de werken van Koen Broucke maken het een prachtig werkje… Met de vertaling van Els Snick mogen we ook een heldere en heel leesbare tekst verwachten. Het was het eerste (niet het laatste!) boek van Roth dat ik las. Ook zijn biografie ligt al klaar.

Naar wat ik begreep uit het nawoord van Els Snick verwerkte hij heel wat personages uit dit onafgewerkte manuscript in andere verhalen van hem zoals de gulle graaf… ik zal het zelf nog moeten ontdekken.

Ik en vooral Joseph Roth laten de rest nu over aan de fantasie van de lezers over wat nog verder zou kunnen gebeurd zijn mocht Roth dit verhaal effectief hebben afgewerkt.

En te bedenken dat Joseph Roth tijdens de Eerste Wereldoorlog (Den Grootten Oorlog) in Oostende verbleef, bij Irmgard Keun (zijn minnares), Stefan Zweig en James Ensor!

Ik zal nog maar eens een boutade gebruiken als ik zeg ‘History repeats itself’ (ik zeg dit veel te vaak tegenwoordig) want is het niet opnieuw Oekraïne dat momenteel belaagd wordt door een grote mogendheid?